Adet gecikmesi nasıl hesaplanır ve neye göre belirlenir?

Adet gecikmesi, bir kadının beklenen adet döneminin başlamaması veya normal döngüsünden daha geç gerçekleşmesi durumudur. Genellikle adet döngüsünün düzenli olduğu kadınlarda, beklenen tarihte kanama olmaması "gecikme" olarak kabul edilir. Adet gecikmeleri, birkaç günden birkaç haftaya kadar değişebilir ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu durum, özellikle hamilelik şüphesi olan kadınlarda yaygın bir endişe kaynağıdır, ancak her zaman gebelikle ilişkili değildir.

Adet gecikmesini hesaplamak için öncelikle düzenli bir adet döngüsü takibi yapmak önemlidir. İşte adım adım hesaplama yöntemi:

• Son Adet Tarihini (SAT) Belirleyin: Adet gecikmesini hesaplamak için, son adet döneminizin ilk gününü not edin. Bu tarih, döngünüzün başlangıcı olarak kabul edilir.
• Ortalama Döngü Uzunluğunu Hesaplayın: Çoğu kadın için adet döngüsü 21 ila 35 gün arasında değişir, ortalama 28 gün olarak bilinir. Kendi döngünüzü anlamak için birkaç ay boyunca adet başlangıç tarihlerinizi kaydedin ve ortalama döngü uzunluğunuzu hesaplayın. Örneğin, döngünüz genellikle 30 gün sürüyorsa, bu süreyi baz alın.
• Beklenen Adet Tarihini Tahmin Edin: Son adet tarihinize ortalama döngü uzunluğunuzu ekleyerek bir sonraki adet döneminizin başlaması gereken tarihi bulun. Örneğin, son adetiniz 1 Ocak'ta başladıysa ve döngünüz 30 günse, beklenen adet tarihi 31 Ocak olacaktır.
• Gecikmeyi Kontrol Edin: Beklenen adet tarihi geçtiyse ve kanama başlamadıysa, bu bir gecikme olarak değerlendirilir. Gecikme süresi, beklenen tarihten itibaren geçen gün sayısıdır (örneğin, 5 gün gecikme).

Pratik bir örnek: Eğer son adetiniz 10 Mart'ta başladı ve döngünüz 28 günse, beklenen adet tarihi 7 Nisan'dır. 7 Nisan'dan sonra adet olmadıysanız, gecikme başlamış demektir. Gecikme süresi, 7 Nisan'dan itibaren sayılır (örneğin, 10 Nisan'da hala adet olmadıysanız, 3 günlük gecikme var denir).

Adet gecikmesi, yalnızca zamanlama ile değil, aynı zamanda fizyolojik, hormonal ve çevresel faktörlere göre belirlenir. İşte adet gecikmesini etkileyen başlıca faktörler:

• Hamilelik: Adet gecikmesinin en yaygın nedenidir. Döllenme gerçekleştiğinde, vücut hamileliği sürdürmek için hormonal değişiklikler yaşar ve adet kanaması durur. Hamilelik şüphesi varsa, eczaneden alınan gebelik testi veya kan testi yaptırmak önerilir.
• Hormonal Dengesizlikler: Stres, aşırı egzersiz, kilo değişiklikleri veya tiroid problemleri gibi faktörler, östrojen ve progesteron gibi hormonları etkileyerek adet döngüsünü bozabilir. Örneğin, yoğun stres kortizol seviyelerini artırarak yumurtlamayı geciktirebilir.
• Polikistik Over Sendromu (PKOS): Bu durum, yumurtalıklarda kistler oluşmasına ve hormonal düzensizliklere neden olarak adet gecikmelerine yol açabilir. PKOS'lu kadınlarda düzensiz adet döngüleri yaygındır.
• Emzirme: Doğum sonrası emziren kadınlarda, prolaktin hormonu yüksek seviyelerde olduğu için adet döngüsü geçici olarak durabilir veya düzensizleşebilir.
• Menopoz Öncesi Dönem: Menopoza geçiş sürecinde (perimenopoz) hormonal dalgalanmalar adet döngülerini etkileyerek gecikmelere neden olabilir. Bu genellikle 40'lı yaşlardan sonra görülür.
• İlaçlar veya Tıbbi Durumlar: Doğum kontrol hapları, antidepresanlar veya kemoterapi gibi ilaçlar adet döngüsünü değiştirebilir. Ayrıca, diyabet veya diğer kronik hastalıklar da etkili olabilir.
• Yaşam Tarzı Faktörleri: Kötü beslenme, aşırı kilo kaybı veya alımı, uyku düzensizlikleri ve seyahat gibi faktörler vücudun hormonal dengesini bozabilir.

Adet gecikmesi belirlenirken, bu faktörlerin yanı sıra kişisel sağlık geçmişi de dikkate alınmalıdır. Örneğin, düzenli adet gören bir kadında ani bir gecikme hamilelik veya stres kaynaklı olabilirken, kronik düzensizlikler altta yatan bir sağlık sorununa işaret edebilir. Eğer adet gecikmesi 7 günden uzun sürüyorsa veya sık tekrarlıyorsa, bir doktora danışmak önemlidir. Doktorunuz, hormon testleri, ultrason gibi yöntemlerle nedeni belirleyebilir ve uygun tedaviyi önerebilir.

Unutmayın, adet döngüsü kişiden kişiye değişir ve hafif gecikmeler normal olabilir. Ancak, sürekli veya uzun süreli gecikmeler ciddiye alınmalıdır. Düzenli takip ve sağlıklı bir yaşam tarzı, adet döngüsünün dengelenmesine yardımcı olabilir.