Adet Gecikmesi Kist

Adet Gecikmesi Kist, Genel olarak bakıldığında kistler, etrafı bir çeşit duvarla çevrilmiş olan ve içinde sıvı barındıran kitlelerdir. İnsan vücudundaki maddeler bedenin doğası gereği durağan (Statik) değildir. Ölen hücrelerin yerine sürekli yenileri inşa edilir. Tüm hücreler farklı miktar ve yapıda sıvı salgılamaktadır. Hücreler arasında var olan sıvının bir bölümü kan dolaşımı esnasında sağlanırken, diğer kısmı da hücrelerin kendisi tarafında üretilir. Bu sıvıların sürekli olarak emilimi sağlanmakta ve yeniden yapılmaktadır. Bu emilim ve yapım safhalarında bir dengesizlik veya farklı bir sebep dolayısıyla aşırı sıvı birikimi ödem olarak adlandırılır. Ancak sıvılar farklı bir doku tarafından çevrelenir ve sıvı alışverişine mâni olursa kist oluşmaktadır. İnsan bedeninin tüm dokularında kist oluşabilir ancak neoplastik (Tümöral) veya fonksiyonel olarak iki sınıfta incelenen yumurtalık kisti en az belirti veren ya da uzun zaman hiç belirti vermeyen bir grupta yer alır.

Çoğunlukla kaynağı hormonal düzensizliklerdir. Adet döngüsü aşamalarında normal şartlarda over içindeki yumurta taşıyan ve 3 cm civarındaki folikül adı verilen kist yapısı çatlar ve yumurta hücresi ortaya çıkar. Ancak hormonsal nedenlerle bu folikül çatlamaz, sabit kalır ya da büyümeye devam ederse over kisti oluşturur. Over enflamasyonu rahatsızlığı, aşırı radyasyona maruz kalma gibi dış etmenler de kiste neden olmaktadır.

Over kistleri özellikle adet gören yani menopoza henüz girmemiş kadınlarda görülmektedir. Çok nadir olarak henüz adet görme evresi başlamamış veya menopoz dönemindeki kadınlarda da görülmektedir. Ailesel yumurtalık kisti yatkınlığı bulunan kadınlar risk altında olup, sık sık jinekolojik kontroller yaptırılmalıdır.

Yumurtalık kistleri iyi huylu (Selim) ve kötü huylu (Habis) olmak üzere genel bir ayrıma tabi tutulabilir. En sık rastlanan selim kistlerdir. Çoğu kez herhengi bir bulgu izlenmediğinden ancak rutin kontroller esnasında farkına varılması mümkün olabilmektedir.

Kiste bağlı şikâyetler;

Over kistleri İnklüzyon kisti, Follikül kisti, Korpus luteum kisti, Teka-lutein kisti ve Gebelik Luteoması gibi birçok farklı çeşide sahiptir. Sık görülen basit ve selim huylu kistler için hastanın takibi tercih edilmektedir. Bu sırada doğum kontrol hapı kullanımı da kist boyutlarını küçültmede etkin bir yöntemdir. Çünkü bu tarz ilaçlar yumurtalıkların faaliyetlerini durdurup var olan kistlerin vücut tarafından emilmesini sağlar. Enflamasyona bağlı kistlerde ise düzenli alınacak antibiyotik ilaçları tedavi edicidir. Tüm bunlara rağmen 8 ile 10 cm arasında olan ya da daha küçük olduğu halde sürekli büyüdüğü saptanan kistlerin derhal cerrahi müdahale ile çıkarılması gerekir. Alınmayan habis kistler aşırı büyüyerek, yırtılıp karın içine doğru kanama yaparak hastanın yaşamını riske ederler ya da vücuda yayılıp ameliyatla dahi alınmayı imkânsız kılarlar. Bu nedenle ameliyat, şiddetli ağrı ve kötü huylu olmasından şüphelenilen tüm kistlerde yapılmalıdır. USG (Ultrason) esnasında görülen büyük veya çok odalı kistler ya da kan akımındaki artış kanser işaretidir. Hastanın yaşına bakılmaksızın alınması gerekir. Menopoz sonrası kadınlarda görülen kistler de çok önemli olup, habis huylu olanlar çoğunluktadır. Ancak kist çapı 5 cm'yi geçmiyorsa hastanın takibi yeterli olabilmektedir. Ameliyatla alınmış kistlerin tekrarlama ihtimaline karşı rutin kontroller aksatılmamalıdır.