Adet göremiyorum, bunun nedeni ne olabilir?

Adet görememe durumu, tıpta "amenore" olarak adlandırılır ve genellikle iki türde incelenir: birincil amenore (16 yaşına kadar adet kanamasının başlamaması) ve ikincil amenore (daha önce düzenli adet gören bir kadının en az 3-6 ay süreyle adet kanamalarının kesilmesi). Bu durumun birçok olası nedeni olabilir ve genellikle altta yatan hormonal, yapısal veya yaşam tarzıyla ilgili faktörlerden kaynaklanır. Aşağıda, adet görmemenin yaygın nedenlerini özetledim, ancak unutmayın ki bu sadece genel bir rehberdir ve kesin teşhis için bir doktora başvurmanız önemlidir.

Hormonlar, adet döngüsünü düzenlemede kritik bir rol oynar. Aşağıdaki durumlar hormonal dengesizliklere yol açabilir:

• Polikistik Over Sendromu (PCOS): Yumurtalıklarda küçük kistlerin oluşması, androjen hormonunun artışı ve yumurtlamanın düzensizleşmesiyle karakterize bir durumdur. Sık görülen bir nedendir ve kilo artışı, sivilce veya aşırı tüylenme gibi belirtilerle birlikte olabilir.
• Tiroid Problemleri: Hipotiroidi (tiroid bezinin yavaş çalışması) veya hipertiroidi (aşırı çalışması) adet döngüsünü bozabilir ve adet görmeyi engelleyebilir.
• Prolaktin Yüksekliği: Prolaktin hormonunun normalden fazla salgılanması (hiperprolaktinemi), genellikle hipofiz bezindeki sorunlardan kaynaklanır ve adet kesilmesine neden olabilir.
• Erken Menopoz: 40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarının azalması, adetlerin durmasına yol açabilir. Bu, over yetmezliği olarak da bilinir.

Bazı durumlarda, üreme organlarındaki yapısal sorunlar adet kanamasını engelleyebilir:

• Rahim veya Servikal Problemler: Rahim içi yapışıklıklar (Asherman sendromu), servikal darlık veya doğuştan gelen anormallikler adet kanamasının önüne geçebilir.
• Yumurtalık Kistleri veya Tümörler: Bazı kistler veya tümörler hormonal dengesizliğe neden olarak adet döngüsünü etkileyebilir.

Günlük alışkanlıklarınız ve çevreniz adet döngünüzü önemli ölçüde etkileyebilir:

• Aşırı Stres: Kronik stres, hipotalamus-hipofiz-Over eksenini bozarak adet düzensizliğine veya kesilmesine neden olabilir. Bu, genellikle "hipotalamik amenore" olarak adlandırılır.
• Aşırı Egzersiz: Yoğun fiziksel aktivite, özellikle profesyonel sporcularda, vücut yağ oranının düşmesine ve hormonal değişikliklere yol açarak adeti durdurabilir.
• Beslenme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza, bulimia veya aşırı kilo kaybı gibi durumlar, vücudun enerji dengesini bozarak adet görmeyi engelleyebilir. Aşırı kilo alımı da benzer şekilde etkileyebilir.
• Uyku Düzensizlikleri: Yetersiz uyku veya düzensiz uyku saatleri hormonal salınımları etkileyebilir.

Bazı ilaçlar veya genel sağlık sorunları adet döngüsünü etkileyebilir:

• Doğum Kontrol Yöntemleri: Bazı doğum kontrol hapları, iğneleri veya RİA'lar adet düzenini değiştirebilir ve bazen geçici olarak adet kesilmesine neden olabilir. Özellikle progestin içeren yöntemler bu etkiyi yapabilir.
• Antidepresanlar veya Diğer İlaçlar: Bazı psikiyatrik ilaçlar veya kortikosteroidler hormonal dengeyi bozabilir.
• Kronik Hastalıklar: Diyabet, çölyak hastalığı veya böbrek yetmezliği gibi durumlar genel sağlığı etkileyerek adet düzensizliğine yol açabilir.

Adet görmemeniz 3 aydan uzun sürdüyse, gebelik olasılığı yoksa veya aşağıdaki belirtilerden herhangi biri eşlik ediyorsa, bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmanız önemlidir:

• Şiddetli karın ağrısı veya pelvik rahatsızlık
• Aşırı kilo değişiklikleri
• Sıcak basması, gece terlemeleri veya vajinal kuruluk (erken menopoz belirtileri)
• Baş ağrısı veya görme değişiklikleri (hipofiz problemlerini işaret edebilir)

Genel olarak, adet görmemenin nedeni basit bir yaşam tarzı değişikliği olabileceği gibi, ciddi bir tıbbi durumun işareti de olabilir. Doktorunuz, detaylı bir öykü, fizik muayene ve gerekirse kan testleri (hormon seviyeleri), ultrason veya diğer görüntüleme yöntemleriyle teşhis koyabilir ve size uygun bir tedavi planı önerebilir. Kendi kendine teşhis koymaktan kaçının ve sağlığınızı ön planda tutun.